افطار دادن يك سنت زيبا و مستحب است ولي فلسفه اصلي اين عمل، افطار دادن به فقراست نه افطار دادن چرخشي بين فاميل با سفره هايي كه به صورت پي در پي متنوع تر و رنگارنگ تر مي شوند.
نويسنده: دكتر رضا راست منش، دكتراي تغذيه و رژيم درماني.
ماه رجب ماه پيشواز روزه داري است و رمضان، ماه امساك از غذا خوردن است. به دليل كاهش تعداد وعده هاي غذايي در اين ماه، كل مقدار مصرف غذا نيز بايد "حتما" كاهش يابد. برخي افراد به تصور اينكه روزه داري باعث تضعيف بدن آنها مي شود، بين افطار تا سحري مصرف مواد غذايي را با توجيه نادرست تقويت بدن افزايش مي دهند. اين مساله كه توام با سوء برداشت از عمل مستحب افطار و گستردن سفره اي رنگارنگ هم درون و هم بين خانواده ها صورت مي گيرد، باعث مي شود در پايان ماه مبارك رمضان، وزن بدن و چربي خون افزايش يابد و در كمال تاسف افراد از منافع سلامتي بخش روزه باز بمانند.
ترديدي نداشته باشيد كه كاهش مصرف غذا و انرژي به مدت يك ماه به دلايل متعدد علمي موجب افزايش طول عمر و سلامتي مي شود ولو اينكه حتي قبل از ماه رمضان اضافه وزن هم نداشته باشيد.
حذف سحري به هر دليلي شايسته نيست. ضمنا بيدار ماندن بعد از سحري به دلايل پزشكي بهتر از خوابيدن است. براي راحت كردن تحمل گرسنگي، هنگام سحري از خانواده حبوبات بيشتر استفاده كنيد. مي توان از عدسي، باقلا، لوبيا چشم بلبلي و نظاير آن به صورت عدس پلو، باقلا پلو و.... استفاده كرد. هنگام سحري از غذاهايي مانند برنج خالي، ماكاروني و سيب زميني كمتر استفاده كنيد. رعايت اين شيوه باعث مي شود ثبات قند خون افزايش يابد. تثبيت قند خون تحمل گرسنگي را بهتر مي كند و تغيرات خلق و خو و همچنين خستگي فكري را كاهش مي دهد و تمركز حافظه نيز را بهبود مي بخشد.
هنگام سحري از خوردن غذاهاي سنگين گوشتي و سرخ كرده خودداري كنيد. اين غذاها باعث افزايش تشنگي مي شوند. برای پیشگیری از بروز ناراحتی‌های گوارشی و ترش کردن و سوزش سر معده، از مصرف زیاد غذاهای شیرین و چرب مانند زولبیا و بامیه در سحر یا افطار پرهیز کنيد.
در طول ساعات روزه داري از فكر كردن به غذا خودداري كنيد. رمضام ماه امساك از فكر كردن به غذا نيز هست. فلسفه اين ماه، گرسنگي در ساعات مشخص و سپس جبران افراطي اين گرسنگي با زياده روي در خوردن هنگام افطار يا بين افطار و سحري نيست. افطار را با غذاهاي نرم يا شل مانند فرني و شله زرد و نظاير آن شروع كنيد. همچنين برخلاف سحري، مي توانيد غذاهايي مانند برنج، ماكاروني، سيب زميني، و غذاهاي شيرين تر بيشتر استفاده كنيد.
مصرف غذاهاي پرنمك و سرخ كرده در ماه رمضان اثر زيانبار بيشتري دارد. تلاش در جهت كاهش يا حذف اين مواد كمك مي كند تا اين عادت خوب در طي يك ماه امساك غذايي به صورت يك عادت تغذيه اي عالي نهادينه شود. در واقع پيشه كردن عادت هاي درست خوردن در اين ماه نه تنها مستقيما و همزمان باعث سلامتي مي شود بلكه با يك شيوه غير مستقيم در طول ماه هاي بعد هم به شما سود مي رساند.
برخي افراد شام و افطار را يكي مي كنند و براي ديگر بين اين دو فاصله اي قائل مي شوند. رعايت فاصله بين اين دو بهتر است ولي در عين حال به اين معني نيست كه هم افطار مصرف شود و هم شام مطابق معمول ماه هاي قبل و يا حتي سنگين تر و رنگارنگ تر از هميشه مصرف شود.
افطار دادن يك سنت زيبا و مستحب است ولي فلسفه اصلي اين عمل، افطار دادن به فقراست نه افطار دادن چرخشي بين فاميل با سفره هايي كه به صورت پي در پي متنوع تر و رنگارنگ تر مي شوند. مي توان در كنار رعايت اين سنت زيبا، اصول امساك در خوردن را حتي در مراسم افطار فاميل و دوستان نيز رعايت كرد. اين يك همت فرهنگي و آگاهي عمومي را مي طلبد. برخي از افراد از پيش قدم شدن در امور درست به دليل نگراني از نحوه برداشت ديگران خودداري مي كنند. بيشتر بايد نگران خشنودي خدا بود: "السابقون السابقون، اولئك المقربون" و يادمان باشد "حسنات الابرار سيئات المقربون"! مقربان درگاه الهي كساني هستند كه در عمل يه نيكي ها از همه پيش قدم ترند و نيكي نيكوكاران نزد مقربين پروردگار اي بسا كه خود به منزلة گناه محسوب مي شود!
دكتر سيد رضا راست منش.